عکسهائی که فراموش نمیشوند. این است جمهوری اسلامی

بهترین عکس خبری دوران

 

جهانگیر رزمی: من یک قهرمان مکروه هستم!

 

درست روز ده دسامبر روز جهانی حقوق بشر مجله اشپیگل در اینترنت به ماجرای عکسی اشاره کرد که برنده جایزه پولیتزر شد ولی کسی بیست و هفت سال عکاس آن را نمی شناخت.

 

جهانگیر رزمی برنده جایزه پولیتزر به خاطر عکسی شد که یک تیرباران دسته جمعی را در کردستان ایران نشان می دهد. اما بیست و هفت سال تمام در این مورد سکوت کرد و به جای آن عکاس خانوادگی محمود احمدی نژاد شد.

این از آن عکس هایی است که فقط یک بار در عمر خود می توان گرفت. هیئت داوران جایزه پولیتزر این عکس را «مشهورترین و افشاگرانه ترین عکس انقلاب ایران» نامید. این عکس که در سال 1979 گرفته شده، تیرباران یازده مرد کرد را پس از به قدرت رسیدن آیت الله خمینی نشان می دهد.

تقریبا ده هزار دلار جایزه این عکس بود. ولی تا هفته گذشته این موضوع مخفی مانده بود. یک خبرنگار «وال استریت ژورنال» پس از پنج سال تحقیق و جستجو سرانجام رد پای عکاس را یافت.

جهانگیر رزمی که اینکه 58 سال دارد با بی میلی تمام شاهکار عکاسی خود را پذیرفت. او می گوید: «کاش این خبرنگار هرگز مرا پیدا نمی کرد.  این عکس تبلیغ خوبی برای کشور من نیست و می ترسم مردم با دیدن آن خشمگین شوند». او از حالا پشیمان است از اینکه اجازه داد نامش را بطور رسمی در رابطه با جایزه پولیتزر بیاورند.

در سال 1980 هیئت داوران جایزه پولیتزر از برنده جایزه به عنوان ناشناس نام برد و اعطای این جایزه به او صورت نگرفت. رزمی در این مدت ترقی کرد و اگرچه در یک عکاسی کوچک کار می کرد ولی همزمان به مقام عکاس خانوادگی محموداحمدی نژاد رییس جمهوری اسلامی هم ارتقاء یافت. حالا هیئت داوران پولیتزر می خواهد رزمی را به دانشگاه کلمبیا در نیویورک دعوت کند تا از او تجلیل به عمل آید و جایزه اش به او تحویل داده شود.

زمانی که رزمی عکس تیرباران را در شهر سنندج گرفت، برای روزنامه «اطلاعات» کار می کرد. آن یازده کرد اعدام شدند زیرا به قاچاق اسلحه، ایجاد نا آرامی و ارتکاب قتل متهم شده بودند. پس از اعدام آنها معلوم شد که چند تن از آنها بیگناه بوده اند. حتی یکی از انان یک نانوای به دور از هر گونه مسائل سیاسی بود ولی از آنجا که یک هفت تیر داشت به مرگ محکوم شده بود.

رژیم ملایان در ایران در طول هفت ماه نخست پانصد کرد را به قتل رساند. تا پیش از انتشار عکس جهانگیر رزمی حمام خونی که در کردستان به راه افتاده بود چندان شناخته شده نبود. محمد حیدری مدیر مسئول «اطلاعات» در آن دوران تصمیم گرفت عکس رزمی را منتشر کند، بدون آنکه به این فکر کند که ممکن است تحت فشار قرار گیرد. واقعا هم پس از آن روزنامه «اطلاعات» دولتی شد و دو روز پس از انتشار این عکس در روز 29 اوت 1979 آژانس عکاسی یو پی آی (مطبوعات متحده بین المللی) در واشنگتن آن را بطور سراسری منتشر کرد که در صفحه اول بسیاری از روزنامه های جهان قرار گرفت.

از آن زمان عکاسانی چند ادعا کردند که این عکس مشهور به آنها تعلق دارد. اینکه رزمی امروز پس از تقریبا یک ربع قرن تأخیر این جایزه را می گیرد، از سوی بسیاری از عکاسان جهان با تقدیر روبرو شده است. او می گوید اگرچه یک «قهرمان مکروه» است ولی سرانجام این شهامت را یافته تا پای عکس خود بایستد. برای جهانگیر رزمی اعتراف به گرفتن این عکس یک مسئله امنیتی نیز بوده است. تام استادارت یکی از خبرنگاران عکاس انگلیسی می گوید: «این عکس یکی از بهترین عکس های خبری همه دورانهاست».

این هم عکس دیگری از همان روز: یک زندانی اسیر و بیمار که قادر به ایستادن نیست به نام ناهید از فداییان خلق تیرباران می شود...